Ekomarnotrawstwem jest niepotrzebne zużywanie zasobów naturalnych, a także emisja do powietrza, wody albo gleby substancji i energii, które mogą szkodzić środowisku lub zdrowiu ludzi.
Ekomarnotrastwo jest jednym z przejawów marnotrawstwa (muda), które powszechnie występuje w każdej organizacji. Obecność ekomarnotrawstwa to wynik nieefektywnego sposobu zaprojektowania produktu lub procesu wytwarzania, a jego eliminacja może prowadzić do poprawy bezpieczeństwa pracy, ograniczenia kosztów i ryzyka prawnego działania organizacji. Ten typ marnotrawstwa może ujawniać się na etapie wytwarzania produktu, ale równie dobrze może wystąpić w trakcie transportu, użytkowania produktu przez klienta i jego ostatecznej utylizacji.
W praktyce ekomarnotrawstwo obejmuje:
• energię, wodę, surowce i materiały, które są zużywane w większej ilości, niż jest potrzebna do zaspokojenia potrzeb klienta;
• substancje (np. pyły i gazy, ścieki, wody deszczowe, popłuczyny, odpady, złom, śmieci) oraz energię (np. ciepło, hałas, wibracje, pola elektromagnetyczne), których pozbywamy się, odprowadzając je bezpośrednio do powietrza, wody, gleby lub ziemi, albo które przekazujemy do firm zajmujących się ich przetwarzaniem lub unieszkodliwianiem;
• substancje niebezpieczne negatywnie wpływające na zdrowie ludzi lub środowisko, których używa się w procesie produkcji albo które występują w produktach.
Ekomarnotrawstwo stanowi problem zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz organizacji. W obszarze organizacji zwiększa koszty produkcji (dotyczy to np. strat ciepła w procesie produkcji), zobowiązuje do dodatkowych kosztownych czynności administracyjnych (np. do prowadzenia rejestrów i ewidencji, uzyskiwania zezwoleń lub wykonywania pomiarów), wymusza inwestycje w dodatkowe środki zabezpieczające zdrowie pracowników (np. zapewnienie odpowiednich warunków magazynowania substancji niebezpiecznych, prowadzenie czasochłonnych szkoleń, zakup kosztownych środków ochrony indywidualnej).
Do zewnętrznych problemów wynikających z ekomarnotrawstwa należy przede wszystkim zaliczyć zmiany w otoczeniu, które zostały wywołane np. odprowadzaniem ścieków, emisją zapachów i hałasu. Takie działania nie służą dodawaniu wartości do produktu z punktu widzenia klienta, a mogą wręcz prowadzić do rezygnacji z zakupu produktu czy usługi. Coraz częściej bowiem klienci, którzy nie chcą swoimi pieniędzmi wspierać szkodliwej działalności, oprócz stawiania pytań o jakość, cenę i termin dostawy produktu, interesują się wpływem działalności wytwórcy na okolicznych mieszkańców i środowisko naturalne.
– – –
Autor tekstu: Mirosław Bachorz
Autor zdjęcia: Mirosław Bachorz
[Data publikacji: 2.04.2018]
Konsultant ds. ekoefektywności. Zajmuje się zmniejszaniem kosztów działalności przedsiębiorstwa i rozwojem firmy przyjaznej środowisku. Stosuje nowoczesne koncepcje zarządzania (np. Kaizen, Lean, Six Sigma, Green Lean) oraz innowacyjne strategie ochrony środowiska (np. Circular Economy, Cleaner Production, Green Productivity).