Jak napisać politykę środowiskową firmy

♦ dwie metody pracy nad polityką środowiskową

♦ wzór polityki środowiskowej

♦ ważne elementy polityki środowiskowej wg ISO 14001, EMAS, Zielonego Biura i Eko Biura

 

Twoje zadanie –  polityka środowiskowa

Twoim zadaniem jest przygotowanie polityki środowiskowej (polityki ochrony środowiska) w firmie, w której wprowadzany jest system zarządzania środowiskowego albo ekostandard, np. ISO 14001, EMAS, Zielone Biuro, Zielony Sklep, Eko Biuro, Green Key? I pewnie zastanawiasz się, od czego zacząć? Najpierw wybierz metodę, bo politykę środowiskową możesz opracować na dwa sposoby: w pojedynkę lub zespołowo.

W pojedynkę piszesz politykę środowiskową

Metoda ta polega na zebraniu kilku polityk środowiskowych udostępnionych w internecie przez firmy działające w podobnej branży co twoja firma. Po ich przeczytaniu  tworzy się – na zasadzie kopiuj-wklej – własny dokument polityki środowiskowej, a następnie sprawdza, czy dokument ma wszystkie cechy wymagane przez wdrażany system zarządzania środowiskowego lub ekostandard. I po wszystkim. Zadanie zakończone.

Dzięki pisaniu polityki środowiskowej w pojedynkę dokument, który tworzysz, powstaje w ciągu kilku dni, ale jego treść jest tylko pustą i nic nieznaczącą deklaracją. Dodatkowo, korzystając z tej metody, już na samym początku procesu wprowadzania systemu zarządzania środowiskowego lub ekostandardu tracisz możliwość uzyskania poparcia najwyższego kierownictwa i pracowników firmy. Brak wsparcia z ich strony spowoduje, że będziesz musiał z wielkim wysiłkiem walczyć o wprowadzenie i utrzymanie systemu środowiskowego albo ekostandardu w firmie.

Zespołowo tworzysz politykę środowiskową

Metoda zespołowa od osoby zajmującej się przygotowaniem polityki środowiskowej wymaga paradoksalnie większego nakładu pracy niż metoda w pojedynkę, a prace nad tworzeniem dokumentu trwają 3-4 tygodnie. Czasem potrzebne jest wsparcia ze strony zewnętrznego doradcy lub konsultanta. Z tym że ta początkowa inwestycja czasu i pieniędzy zwraca się po wielokroć na etapie utrzymywania i rozwijania środowiskowego systemu zarządzania lub ekostandardu.

Zbierz informacje

Metoda zespołowa zaczyna się od zebrania niezbędnych informacji, np. na temat:

1. skali i rodzaju oddziaływania na środowisko samej organizacji oraz jej produktów i usług,
2. oczekiwań środowiskowych zgłaszanych przez klientów, administrację i innych interesariuszy,
3. strategii środowiskowych głównych konkurentów, liderów branży oraz firmy-matki,
4. kluczowych trendów politycznych, ekonomicznych, technologicznych i społecznych powiązanych z zagadnieniami ochrony środowiska, które mają potencjalny wpływ na twoją firmę.

Ilość i szczegółowość potrzebnych do zebrania informacji zależy od wielkości i charakteru prowadzonej działalności. Im większe koszty firma ponosi na ochronę środowiska, tym informacji musi być więcej i powinny być bardziej szczegółowe.

Stwórz zespół

Następnie tworzy się zespół, w którego skład powinni wejść przedstawiciele poszczególnych działów lub procesów firmy oraz reprezentanci kierownictwa i pracowników. W trakcie jednego lub kilku spotkań warsztatowych należy omówić zebrane informacje oraz sformułować główne wnioski. Członkowie zespołu powinni również ustalić wspólną wizję środowiskowego rozwoju firmy oraz kto i w jakim zakresie ją podziela. Ostatecznie prowadzi to do sprecyzowania kierunku, w którym firma będzie zmierzała, oraz wyznaczenia długoterminowych celów środowiskowych.

Buduj poparcie

Wspólna praca powoduje, że pracownicy firmy zdobywają podstawową wiedzę o szansach i zagrożeniach środowiskowych dla trwałości i rozwoju firmy. W ten sposób budują w sobie przekonanie, że realizacja polityki środowiskowej jest dobra i dla nich, i dla przedsiębiorstwa. Bardzo ważne jest również to, że polityka środowiskowa stworzona przez osoby z różnych szczebli zarządzania oparta jest na realiach biznesowych, dzięki czemu jej wprowadzenie gwarantuje korzyści nie tylko ekologiczne, ale i ekonomiczne.

Wzór polityki środowiskowej

Przeglądając polityki środowiskowe hoteli, restauracji, urzędów lub przedsiębiorstw produkcyjnych, można zauważyć, że składają się one z podobnych elementów. Niektóre z nich wynikają z wymagań systemu zarządzania środowiskowego albo ekostandardu, np. ISO 14001, EMAS, Zielonego Biura, Eko Biura. Na poniższej grafice przedstawiłem przykład budowy typowej polityki środowiskowej. Elementy wymagane przez normę ISO 14001 zaznaczyłem czerwonym kolorem.

Pytania audytora o politykę środowiskową

Polityka środowiskowa firmy, w której pracujesz, będzie sprawdzana przez audytora prowadzącego audyt certyfikacyjny albo przez osobę uprawnioną do potwierdzenia spełnienia wymagań ekostandardu. Ty i twoi współpracownicy możecie usłyszeć od nich następujące pytania:

1. W jakim zakresie polityka środowiskowa uwzględnia skalę i charakter oddziaływania firmy na środowisko?
2. W jakim stopniu sposób polityka środowiskowa została opracowana przez najwyższe kierownictwo organizacji?
3. Jaki punkt wyjścia wyznacza polityka środowiskowa do określania przyszłych celów i programów środowiskowych firmy?
4. W jaki sposób realizuje pani/pan cele polityki środowiskowej na swoim stanowisku pracy?
5. W jaki sposób pracownicy zostali zapoznani z założeniami polityki środowiskowej?

Dodatkowo audytor albo osoba weryfikująca ekostandard mogą zapytać kilka losowo wybranych osób o treść zobowiązań firmy zapisanych w polityce środowiskowej.

Przedstawione pytania świadczą o tym, że sprawdzenie polityki środowiskowej nie ogranicza się jedynie do przejrzenia dokumentu polityki środowiskowej. Oceniany jest sposób wypracowania polityki środowiskowej, zakres jej wykorzystywania w codziennej pracy oraz poziom jej zrozumienia przez różne grupy pracowników.

Dobra polityka środowiskowa musi być prawdziwa

Dobra polityka środowiskowa musi spełniać wymagania systemu zarządzania środowiskowego lub ekostandaru. Ale to nie wystarczy. Przede wszystkim musi być prawdziwa, a za jej postanowieniami powinny stać rzeczywiste działania oraz poparcie kierownictwa i pracowników. Prawdziwa polityka środowiskowa powstanie więc tylko wówczas, gdy pracownicy na różnych szczeblach zarządzania wspólnie opracują jednolitą wizją środowiskowego rozwoju firmy.

Zachęcam do sporządzenia prawdziwej polityki środowiskowej firmy. Jeżeli w segregatorze masz już ten dokument, ale jego założenia są martwe, bo powstały w pojedynkę – najwyższy czas to poprawić.

– – –
Autor tekstu: Mirosław Bachorz
Autor zdjęcia i grafiki: Mirosław Bachorz
[Data publikacji: 9.04.2018]