Efekt ekologiczny ograniczania muda

Koordynatorzy ds. ciągłego doskonalenia w służbie ochrony środowiska

Koordynatorzy Lean, Six Sima i Kaizen skupiają się głównie na identyfikacji i ograniczaniu siedmiu podstawowych rodzajów muda wewnątrz kluczowych procesów i zazwyczaj nie interesują się stratami widocznymi w pobliżu analizowanych procesów, czyli np. emisjami zanieczyszczeń do środowiska. Wynika to z faktu, że zagadnienie ekomarnotrawstwa tylko częściowo dotyczy ich formalnego zakresu obowiązków. Kwestiami substancji i energii odprowadzanych do środowiska zajmują się przecież specjaliści do spraw ochrony środowiska, a zarządzaniem substancjami niebezpiecznymi służby bezpieczeństwa i higieny pracy.

W konsekwencji ekomarnotrawstwo może się bez przeszkód rozwijać w ich organizacji, bowiem pracownicy z obszaru ochrony środowiska i BHP pochłonięci są przede wszystkim obsługą formalnoprawną firmy i niezwykle rzadko zajmują się wprowadzaniem ekousprawnień.

Istniejąca luka w odpowiedzialności za skuteczne i całościowe podejście do ekomarnotrawstwa prowadzi do stanu, w którym organizacja traci szansę na identyfikowanie większego zakresu muda oraz dynamiczną poprawę wyników. Z tego też powodu optymalnie działająca organizacja powinna wypracować rozwiązania, które zachęcą koordynatorów Lean, Six Sima i Kaizen do eliminacji ekomarnotrawstwa w ramach inicjatyw ciągłego doskonalenia np. warsztatów Kaizen. Nie powinno to być trudne, ponieważ działania na rzecz Lean i środowiska są w istocie bardziej komplementarne, niż nam się wydaje, co udawania poniższa tabela.

 

Tabela 1: Wpływ obecności klasycznych rodzajów marnotrawstwa (muda) na środowisko

Rodzaj marnotrawstwa	Wpływ na środowisko
1. Nadprodukcja	Zużycie surowców i energii na wytworzenie niepotrzebnych produktów. Dodatkowe zanieczyszczenia wprowadzone do środowiska z powodu użycia środków chemicznych w czasie produkcji niepotrzebnych produktów. Powstanie odpadów z uszkodzonych lub „moralne” zestarzałych produktów, które zostały niepotrzebnie wyprodukowane.
2. Zapasy	Większe zużycie opakowań do przechowywania np. materiałów, surowców i półproduktów. Powstanie odpadów ze zgromadzonych materiałów itp., które uległy zniszczeniu, uszkodzeniu lub są przeterminowane. Dodatkowe zużycie materiałów, które zastąpiły ww. utracone materiały. Dodatkowe zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie miejsc, w których zgromadzono nadmierne zapasy.
3. Braki i naprawa braków	Zużycie surowców i energii na wytworzenie wadliwych produktów. Przekazanie uszkodzonych elementów do recyklingu lub na składowisko odpadów. Większe zapotrzebowanie na miejsce do wykonania przeróbek i napraw, co zwiększa zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie.
4. Zbędny ruch 5. Transport	Zużycie energii oraz paliw kopalnych na transport. Emisja zanieczyszczeń i hałasu w trakcie transportu. Zapotrzebowanie na opakowania wymagane do zabezpieczenia elementów podczas ich przemieszczania. Uszkodzenia i wycieki podczas transportu. Specjalne wymagania organizacyjne i specjalne opakowania wymagane przy transporcie materiałów niebezpiecznych. Większe zapotrzebowanie na dodatkowe miejsce przeznaczone na drogi komunikacyjne, co zwiększa zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie.
6. Oczekiwanie	Utrata właściwości przez surowce, materiały, co powoduje powstawanie odpadów. Zużycie energii na ogrzewanie, chłodzenie i oświetlenie podczas przestojów.
7. Zbędne przetwarzanie	Zwiększone zużycie części, surowców itp. na jednostkę wyprodukowanego produktu. Spowodowany niepotrzebnym przetwarzaniem w procesie wzrost zużycia energii oraz ilości powstających odpadów, ścieków, gazów i pyłów.

 

– – –
Autor tekstu: Mirosław Bachorz
Autor zdjęcia: Mirosław Bachorz
[Data publikacji: 3.04.2018]